Alles over RI&E

Alles over RI&E

Weet jij welke gevaren er spelen voor jouw bedrijf en hoe je deze zoveel mogelijk kunt voorkomen? Weten jouw medewerkers hoe ze risico’s kunnen ontlopen? Kortom: heb jij een duidelijke RI&E (risicoinventarisatie en -evaluatie) opgesteld voor jouw bedrijf en communiceer je hierover met jouw personeel? In dit artikel vind je alles wat je moet weten over jouw RI&E.

Wat is een RI&E?

Ieder bedrijf met personeel heeft, als het goed is, een RI&E: een risicoinventarisatie en -evaluatie. Deze vormt vaak een onderdeel van een breder omvattend arbobeleid. In de RI&E staat omschreven welke mogelijke risico’s het werken bij jouw bedrijf met zich meebrengt. Denk bijvoorbeeld aan het tillen van zware voorwerpen, het werken met giftige stoffen, mogelijke ongevallen of statisch bureauwerk. Het is belangrijk om alle mogelijke risico’s in kaart te brengen, zodat hier een beleid op gevormd kan worden, duidelijke veiligheidsinstructies gecommuniceerd kunnen worden en de ongevallen zoveel mogelijk voorkomen kunnen worden.

Is een RI&E verplicht?

Zodra een bedrijf personeel in dienst heeft, is het verplicht om een arbobeleid met bijbehorende RI&E op te (laten) stellen. Dit is ongeacht het aantal medewerkers. Wel gelden er per bedrijfsgrootte verschillende eisen die aan de RI&E gesteld worden. Je kunt je hier dus het beste in laten adviseren, zodat je een RI&E op maat kunt (laten) maken voor jouw bedrijf en zeker weet dat je aan alle wetverplichtingen voldoet. De RI&E moet in een aantal gevallen (bedrijven met meer dan 25 medewerkers die samen meet dan 40 uur werken) bovendien worden gecontroleerd worden door een gecertificeerde arbodeskundige of arbodienst.

En let op: wellicht was je in de overtuiging dat je alle zaken netjes geregeld hebt, maar per 2022 geldt er een wijziging in de wetgeving. Het is nu niet alleen verplicht een RI&E te hebben, maar daar ook een plan van aanpak aan te koppelen en deze uit te voeren!

Wanneer je niet of niet volledig beschikt over een RI&E, kan Inspectie SZW een boete opleggen. Zonder dat daarbij een waarschuwing vooraf gegeven hoeft te worden, kan dit oplopen tot €4.500. Daarbovenop kunnen nog extra boetes gegeven worden voor het ontbreken van een plan van aanpak (€3.000), een basiscontract met een arbodienst of bedrijfsarts (€3.000) of afspraken over begeleiding van zieke werknemers (€750). Een snelle rekensom: je kunt tot meer dan €10.000 kwijt zijn als je de RI&E en bijbehorende zaken niet geregeld hebt!

Ben je nu zzp’er en overweg je jouw onderneming uit te breiden en personeel aan te nemen? Zorg er dan voor dat je zo snel mogelijk een arbobeleid met RI&E opstelt. Weten wat je daarnaast nog meer moet regelen? Lees dan onze tips in onze whitepaper ‘Van zzp naar personeel’.

Heb je al een tijdje personeel in dienst, dan heb je waarschijnlijk al een RI&E. Zorg ervoor dat je deze periodiek toetst. De manier van werken verandert en daar komen nieuwe/andere risico’s bij kijken. Ook komen er van buiten de werkvloer nieuwe uitdagingen op ons af, denk bijvoorbeeld aan de coronapandemie!

Wat staat er in een RI&E?

In een RI&E staan alle risico’s die mogelijk op jouw medewerkers afkomen. Deze zijn per organisatie verschillend en je bent daarom vrij om hier zelf invulling aan te geven. Wel stelt de Arbeidsomstandighedenwet een aantal eisen. In de RI&E staat op zijn minst:

• Welke risico’s en gevaren het werk met zich meebrengt, met bijhorende omschrijving
• Wat risicobeperkende maatregelen zijn
• Risico’s voor werknemers uit bijzondere categorieën. Denk hierbij aan jongere, oudere, invalide of zwangere werknemers.
• De route voor medewerkers naar arbospecialisten, zoals preventiemedewerkers, bedrijfsartsen, veiligheidsdeskundigen en een arbodienst.
• Een plan van aanpak om risico’s te voorkomen of beperken. Hier wordt vanaf 2022 extra op gecontroleerd. Check dus goed of je dit op orde hebt! De maatregelen moeten dusdanig concreet zijn dat er ook wordt aangegeven wanneer het wordt uitgevoerd.

Lees ook: Wat zegt de wet over de RI&E? Van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Aan de slag met RI&E

Hoe start je met het opstellen van een RI&E? Met deze ‘checklist RI&E’ helpen we je op weg.

Bepaal allereerst hoe je jouw RI&E gaat opstellen. Afhankelijk van de bedrijfsgrootte en de sector waarin je werkt, kan het meer of minder werk kosten en kun je wel of niet makkelijk gebruikmaken van een reeds bestaande opzet. Dit zijn de opties:

1. Je stelt geheel zelf een RI&E op. Je kunt hier eventueel de tool Route naar RI&E voor gebruiken: www.routenaar.rie.nl.
2. Ben je lid van een brancheorganisatie? Dan ligt daar wellicht al een goed gevuld sjabloon voor je klaar. Zorg dat je het specifiek maakt voor jouw organisatie en aanvult met een plan van aanpak.
3. Schakel de hulp in van een adviseur. Dit raden we aan, omdat maatwerk altijd meer oplevert. Een adviseur kan je helpen om de RI&E op te stellen vanuit een breder perspectief. Hij of zij gaat niet alleen na waar je volgens de wetgeving aan moet voldoen, maar ook wat er specifiek op jouw organisatie afkomt en wat de ambities voor de toekomst zijn van jouw bedrijf. Ook kan de adviseur thema’s onder de loep nemen als duurzame inzetbaarheid en werkgeluk. De adviseur helpt je bovendien om een waterdicht plan van aanpak aan de inventarisatie te koppelen en helpt je, onpartijdig, in je keuze voor de nodige arbodienstverlening en andere ondersteuning. Personele Zaken heeft al meerdere organisaties begeleid in het opstellen van hun arbobeleid, RI&E en plan van aanpak. Bekijk het voorbeeld van D&B Betonproductie verderop in dit artikel.

Welke route je ook kiest, zorg dat je onderweg naar een goede RI&E alle onderstaande stappen volgt:

Inventarisatie:

Welke risico’s brengt het werken bij jouw organisatie met zich mee voor medewerkers? Sta stil bij onderstaande onderwerpen:

• Bijzondere groepen: aan wie moet je extra aandacht besteden? Dit zijn de ‘werknemers uit bijzondere categorieën’, zoals jongere, oudere, invalide of zwangere werknemers.
• Mentale belasting: wat zijn oorzaken van werkdruk en hoe staat het met de sociale veiligheid?
• Lichamelijke/fysieke belasting: denk aan tillen, een langdurige zittende houding of repetitief werk.
• Gevaarlijk werk: het werk wat jouw medewerkers uitvoeren lijkt voor jullie wellicht vanzelfsprekend, maar welke gevaren liggen er op de loer? Met welke machines wordt er gewerkt en moeten medewerkers de hoogte in?
• Omgevingsfactoren: zoals klimaat, geluidsoverlast en gevaarlijke stoffen.
• Werk- en rusttijden: wat is het werkritme en is er voldoende aandacht en ruimte voor ontspanning?

Evaluatie:

Bekijk het resultaat van je inventarisatie. Welke maatregelen neem je om de risico’s zo veel mogelijk te beperken?

Plan van Aanpak:

Hoe en wanneer ga je aan de slag met de maatregelen? Wie doet wat? Wat voor contracten heb je afgesloten met arbospecialisten? Beschik je over preventiemedewerkers en een bedrijfsarts? Je kunt hierin veel winst behalen door je niet alleen te richten op de risico’s, maar ook op thema’s als duurzame inzetbaarheid, vitaliteit en werkgeluk. Zorgdragen voor jouw werknemers is in onze ogen niet alleen een plicht die je als werkgever zou moeten voelen, het maakt medewerkers ook productiever en je versterkt jouw reputatie op de arbeidsmarkt.

Tip: vraag een externe adviseur om mee te kijken in jouw plan van aanpak.

Feedback:

Jij weet waarschijnlijk aardig goed wat er speelt op de werkvloer. Toch zien werkgevers al snel iets over het hoofd. Vraag daarom je medewerkers om feedback. Zij weten immers het beste tegen welke uitdagingen zij dagelijks aanlopen.

Toetsing:

Het is in veel gevallen verplicht om jouw RI&E te laten toetsen door een arbodeskundige of arbodienst.

Checklist arbodienstverlening:

Voor een volledig arbobeleid heb je niet alleen een RI&E nodig, maar bijvoorbeeld ook een ziekteverzuimbeleid, preventiemedewerkers, BHV (bedrijfshulpverlening), PMO (preventief medisch onderzoek), verzekeringen, etc. Zeker weten dat je geen zaken over het hoofd ziet? Bekijk de ‘Checklist arbodienstverlening’ van Personele Zaken achteraan het pdf-document die je onderaan dit artikel kunt downloaden.

Voorbeeld van RI&E

D&B Betonproductie uit Oldenzaal wist weliswaar zelf welke stappen genomen moesten worden om tot een goede RI&E te komen, maar koos ervoor om te sparren en zich te laten adviseur door Personele Zaken. De reden: zo kon D&B zich niet alleen focussen op de risico’s, maar ook op zoek gaan naar kansen. Hoe kun je niet alleen een goede, maar zelfs een excellente werkgever zijn?

Omdat D&B minder dan 25 medewerkers in dienst heeft, hoeft de RI&E niet getoetst te worden door een arbodeskundige of arbodienstverlener. Wel kozen we ervoor om de aandachtspunten in het plan van aanpak te toetsen bij medewerkers. Ook komen de onderwerpen maandelijks terug in het werkoverleg, waarin acties worden verdeeld.

Het resultaat: we zien dat medewerkers zelf actief meedenken over risico’s en komen met mogelijke oplossingen en actiepunten.

Week van de RI&E

Ieder jaar brengt het Steunpunt RI&E de RI&E extra onder de aandacht tijdens de Week van de RI&E. Dit jaar, in 2022, vindt dit plaats van 20-24 juni. Personele Zaken is supporter van dit initiatief, maar we denken natuurlijk gedurende het hele jaar graag met je mee!

Checklist RI&E

Download hieronder gratis de Checklist RI&E, inclusief Checklist arbodienstverlening: